ΜΕΛΙ

ΜΕΛΙ

Η μοναδικότητα στη χημική του σύνθεση και το γεγονός ότι το μέλι είναι ένα διάλυμα κορεσμένων σακχάρων σε συνδυασμό με το όξινο pH του μελιού, δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου δύσκολα αναπτύσσονται βακτήρια και άλλοι μικροοργανισμοί.

Η σωστή συντήρηση και αποθήκευση του μελιού, το διατηρεί για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να χάσει τη βιολογική και θρεπτική του αξία.Το μέλι είναι ένα φυσικό βιολογικό προϊόν το οποίο μπορεί να διατηρήσει τη φυσικότητά του για χρόνια σε κλειστή συσκευασία και με σωστή αποθήκευση, σε δροσερό, σκοτεινό, ξηρό και χωρίς έντονες οσμές περιβάλλον.

Δεν αποθηκεύουμε το μέλι σε χώρους που δέχονται συνεχώς τις ακτίνες του ήλιου ή που φωτίζονται υπερβολικά.

Δεν αφήνουμε το μέλι στον πάγκο της κουζίνας, όταν δεν καταναλώνεται άμεσα.

Να μη χρησιμοποιούμε το ίδιο κουτάλι με το οποίο έχουμε φάει μέλι ξανά και ξανά, χωρίς να το πλύνουμε και να το σκουπίσουμε. Τα ένζυμα του σάλιου μπορούν να επηρεάσουν τη φυσική σύσταση του μελιού.

Αν καταναλώνουμε το μέλι σκέτο, το κρατάμε λίγο κάτω από τη γλώσσα μας, έτσι οι ουσίες του μελιού (γλυκόζη, αιθέρια έλαια, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, κ.α.), θα περάσουν κατευθείαν στο αίμα.

Είναι καλύτερο και πιο ωφέλιμο για τον οργανισμό να καταναλώνονται μικρές ποσότητες μελιού αρκετές φορές την ημέρα, από το  να τρώμε σπάνια και μεγάλες ποσότητες.

Αν καταναλώνουμε το μέλι στο τσάι ή το χρησιμοποιούμε στη μαγειρική ή στη ζαχαροπλαστική, η θέρμανση που υφίσταται επηρεάζει τους ποιοτικούς δείκτες του μελιού, αλλά δεν επηρεάζει τη θρεπτική και διαιτητική του αξία.

μέλι που εχει θερμανθει σε 70 βαθμους κελσιου για περισσότερο απο 5 λεπτα χανει τεράστιο μέρος των θρεπτικών συστατικών του αρα και τη διατροφική του αξία.

Εαν το μέλι που αγόρασες δεν εχει περάσει τετοια θερμικη επεξεργασία θα ειναι κορυφαίο .Ειτε θα το καταναλώσεις συντομα και δεν θα προλαβει να κρυσταλλώσει. ειτε θα κρυσταλλώσει και θα αναλάβεις την αποκρυστάλλωση του εσυ με την ευθύνη των πράξεων σου

Δηλαδη θερμαίνοντας το ήδη κρυσταλλωμενο μέλι σε λογικες θερμοκρασίες, για πολύ λίγο χρόνο δεν θα το χαλάσεις. Μπορει να γινει χρήση μπεν μαρι, για να μην ερθει σε επαφη το δοχειο μελιου με τον καυτο πατο της κατσρόλας να βάλουμε κάποιο αντικειμενο (πχ ενα δυο κουτάλια). Μπορουμε επίσης να αποθηκέυουμε το μέλι μας σε ζεστα μέρη όπως πχ πανω απο το καλοριφερ. Γενικα δεν πρεπει να φοβόμαστε τα κρυσταλλωνμενα μέλια (αντιθετα ειναι σημαδι αγνου μελιου) κα δεν πρέπει να μας φοβίζει να το ζεστανουμε χαλαρα ωστε να το επανεφέρουμε.

Μέλι: θερμίδες, ιδιότητες και θρεπτική αξία

Το μέλι είναι η φυσική γλυκιά ουσία και είναι ένα θαύμα της φύσης… που παράγεται από τις μέλισσες που χρησιμοποιούν το νέκταρ από τα λουλούδια. Όταν συλλέγεται το νέκταρ και εναποτίθεται στην κηρήθρα, προστίθενται ορισμένες χημικές ουσίες από το σώμα της μέλισσας. Μέρος του νερού που περιέχεται στο νέκταρ εξατμίζεται, και οι χημικές ουσίες μετατρέπουν το νέκταρ σε μέλι. Το χρώμα και η γεύση του μελιού ποικίλλουν ανάλογα με την προέλευση που έχει το νέκταρ. Το ελληνικό μέλι κατατάσσεται ως ένα από τα καλύτερα παγκοσμίως. 

Το μέλι είναι ήδη γνωστό πριν από τον 7ο αιώνα π.Χ σε διάφορους λαούς της Μεσογείου και της Ανατολής. Το χρησιμοποιούσαν ως γλυκαντικό σε διάφορα τυριά, ξηρούς καρπούς, πριν ανακαλυφθεί το ζαχαροκάλαμο γύρω στον 3ο αιώνα π.Χ. στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές ποικιλίες μελιού. 

Ο Ιπποκράτης αναφέρει ότι το μέλι κάνει πιο ζωηρό το χρώμα του ανθρώπου, ενώ εξάρει την ευεργετική επίδραση του σε υγιείς και ασθενείς ενώ ο Πυθαγόρας διαπιστώνει ότι το μέλι εξαφανίζει την κόπωση. H Ελλάδα έχει την μεγαλύτερη πυκνότητα μελισσών ανά μονάδα εδάφους σε όλη την Ευρώπη. Ετήσια παράγονται 12.000 τόνοι μέλι. Τα διάφορα είδη μελιού που παράγονται στην χώρα μας χαρακτηρίζονται από ξεχωριστό άρωμα, γεύση και πυκνότητα. Σ’ αυτό συμβάλει η ελληνική φύση και το κλίμα της Ελλάδας.

Οι πιο γνωστές ποικιλίες μελιού:

ΑΝΘΟΜΕΛΟ: Η γλυκιά γεύση του ανθόμελου το κάνει ιδανικό υποκατάστατο της ζάχαρης στη ζαχαροπλαστική. Οι αντιβακτηριδιακές και οι αντιοξειδωτικές του ουσίες το καθιστούν μία σαφώς καλύτερη επιλογή από τη ζάχαρη ενώ η ανθώδης γεύση του προσδίδει μια εαρινή νότα σε κάθε συνταγή.

Λόγω της υψηλής του περιεκτικότητας σε σάκχαρα είναι από τα μέλια που κρυσταλλώνει πολύ γρήγορα.Το μέλι ανθέων έχει τονωτικές και ευεργετικές για τον οργανισμό ιδιότητες. Το νέκταρ των λουλουδιών από τα οποία προέρχεται είναι αυτό που καθορίζει τις τελικές ιδιότητες του μελιού. Το ανθόμελο βοηθάει στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος, έχει αντισηπτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες ενώ δίνει ενέργεια και αντοχή.

ΠΕΥΚΟΜΕΛΟ: Αποτελεί περίπου το 65% της συνολικής παραγωγής μελιού στην Ελλάδα και προέρχεται από τις μελιτώδεις εκκρίσεις. Tο πευκόμελο θεωρείται μέλι υψηλής θρεπτικής αξίας κάτι πού είναι ενδεικτικό από το υψηλό ποσοστό τέφρας που διαθέτει. Αυτό οφείλεται κυρίως στο μεγάλο αριθμό διαφορετικών ουσιών που υπάρχουν στη σύστασή του. Από τις ουσίες αυτές επικρατούν τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία (το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, ο σίδηρος, ο χαλκός κλπ.), τα οποία βρίσκονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις στα ελληνικά πευκόμελα.

ΜΕΛΙ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ: Το μέλι των εσπεριδοειδών σε συνδυασμό με το μέλι των άλλων οπωροφόρων αποτελεί το 25% της ελληνικής περιοχής. ο μέλι των εσπεριδοειδών έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα ψευδαργύρου συγκριτικά με τα υπόλοιπα μέλια. Για να διατηρηθεί η θρεπτική αξία αυτού του τύπου μελιού, θα πρέπει να καταναλώνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα και να προφυλάσσεται από υψηλές θερμοκρασίες.

ΜΕΛΙ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ: Θεωρείται σπουδαίο μελισσοκομικό φυτό και αυτό αποδεικνύεται από την εξαιρετικής ποιότητας γύρη καθώς και από το υψηλής διατροφικής αξίας νέκταρ που παράγει. Πλούσιο σε ιχνοστοιχεία και αμινοξέα. Έχει εφιδρωτικές ιδιότητες και ενθαρρύνει την κυκλοφορία του αίματος. Διαθέτει στυπτικές και απολυμαντικές ιδιότητες των ουρικών οδών.

ΜΕΛΙ ΕΡΕΙΚΗΣ: Διακρίνεται στην ανοιξιάτικη και την φθινοπωρινή ερείκη (ή σούσουρα), είναι από τα πιο σημαντικά μελισσοκομικά φυτά της Ελλάδας. Tο ερεικόμελο (κυρίως το φθινοπωρινό) θεωρείται ένα πολύ θρεπτικό είδος μελιού και ιδιαίτερα τονωτικό για τον ανθρώπινο οργανισμό, γιατί περιέχει δεκάδες φυσικά θρεπτικά στοιχεία, βιταμίνες, ένζυμα και αμινοξέα, γι’ αυτό και πωλείται κυρίως σε καταστήματα υγιεινής διατροφής.

Θρεπτική αξία μελιού

Η γλυκύτητα του μελιού προέρχεται από τους μονοσακχαρίτες φρουκτόζη (περίπου 38,5%) και γλυκόζη (περίπου 31,0%), και έχει σχεδόν την ίδια γλυκύτητα με την κρυσταλλική ζάχαρη. Χρησιμοποιείται στο ψήσιμο φαγητών, στα γλυκά ή στις σαλάτες και το χαρακτηριστικό του άρωμα είναι ο λόγος που το προτιμούν πολλοί άνθρωποι, περισσότερο από τη ζάχαρη και άλλες γλυκαντικές ουσίες.

Το μέσο ρΗ του μελιού είναι 3,9, αλλά μπορεί να κυμαίνεται από 3,4 έως και 6,1. Περιέχει ίχνη έως και 18 αμινοξέα από τα 20 αμινοξέα που κωδικοποιούνται από το DNA. Ωστόσο, η περιεκτικότητα του σε αμινοξέα είναι σχεδόν αμελητέα, γιατί αντιπροσωπεύουν μόνο το 0,05-0,1% της σύνθεσης. Το κύριο αμινοξύ είναι προλίνη. Η προλίνη είναι ένα από τα πιο βασικά στοιχεία στη δομή του κολλαγόνου και κατ’επέκταση σημαντικός παράγοντας στη σύνθεση και επιδιόρθωση του. Τα αμινοξέα που προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από τα σώματα των μελισσών. Όπως συμβαίνει με όλες τις γλυκαντικές ουσίες, το μέλι περιέχει διάφορα θρεπτικά συστατικά, ως επί το πλείστον σάκχαρα και μόνο ίχνη βιταμινών (Β2, Β6, C, D, E, παντοθενικό οξύ, φολικό οξύ κ.ά) ή ανόργανων συστατικών (κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο κ.ά.).

 1 κουταλιά της σούπας μέλι αποδίδει στον οργανισμό 64 θερμίδες (Κcal). Έχουν αναγνωρισθεί πάνω από 180 διαφορετικές ουσίες στο μέλι που το καθιστούν πολύτιμη τροφή. Περιέχει νερό σε ποσοστό 16%, οργανικά οξέα (δεκαοκτώ τον αριθμό), ένζυμα, συμπλέγματα πρωτεϊνών, φυσικές αρωματικές ουσίες κ.ά. Ο γλυκαιμικός δείκτης για το μέλι κυμαίνεται από 31 έως και 78 ανάλογα με την ποικιλία. Είναι πολύτιμη τροφή για όλες της ηλικίες. 

Θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση του από παιδιά μικρότερα του ενός έτους εξαιτίας ενός μικροοργανισμού που περιέχει. 

Παραγωγός – MMKhoney, Μαρία Μαδγαληνή Κατσουπάκη,  mmkchalkidiki@gmail.com